Żyjemy dłużej, a jakość naszej egzystencji jest znacznie wyższa niż jeszcze kilka dekad temu. Dlatego też zmienia się definicja osoby starszej. Czy jest nią już osoba po 60-tce? W XXI wieku – niekoniecznie. Niemniej jednak jesień życia jest okresem, w którym wiele osób traci pełną sprawność fizyczną oraz / lub intelektualną i potrzebuje opieki. Kiedy opieka seniora powinna przyjąć całodobową formę?
Starość nie radość? Wbrew stereotypowemu powiedzeniu – ten okres życia może być pełen pozytywnych doświadczeń. Nawet wówczas, gdy ciało zaczyna odmawiać posłuszeństwa, a pamięć nie jest już tak dobra jak w młodych latach. Aby tak było, senior potrzebuje odpowiedniego wsparcia. Najważniejsze jest to, które otrzyma od osób sobie najbliższych – krewnych oraz przyjaciół, ale także od specjalistów. Jaki powinien być zakres pomocy? Wszystko zależy od stanu zdrowia osoby starszej, a także jej indywidualnych potrzeb. W przypadku w miarę dobrej kondycji seniora, dobry pomysłem może być opieka z zamieszkaniem.
Opieka seniora – z zamieszkaniem czy bez?
Opieka nad seniorem może przybrać różne formy. Wybór tej odpowiedniej powinien być poprzedzony rzetelną i uczciwą oceną sytuacji. Zazwyczaj zakres potrzebnego wsparcia jest tym szerszy, w im bardziej podeszłym wieku jest osoba, którą należy otoczyć opieką. O ile więc we „wczesnym” okresie starości pomoc może być związana np. wyłącznie z asystą przy wykonywaniu bardziej wymagających prac porządkowych w domu (np. myciu okien) czy towarzystwem w trakcie wizyty u lekarza, o tyle w późniejszych latach może być wymagane znacznie większe zaangażowanie w życie osoby starszej.
Oznacza to, że zwłaszcza na późniejszych etapach opieka, którą seniorowi mogą zapewnić krewni, może być niewystarczająca. Dlaczego?
Krewni – nawet mieszkający z seniorem – mogą nie mieć odpowiedniej wiedzy czy doświadczenia, aby np. wykonać niezbędne zabiegi medyczne. Opieka osób starszych z zamieszkaniem może być dobrym rozwiązaniem, kiedy bliscy mają do tego odpowiednie przygotowanie.
Osoby starsze mogą niechętnie podchodzić do kwestii poszukiwania wsparcia u członków rodziny – chcąc zachować własne poczucie niezależności. Opieka seniora z zamieszkaniem może być skuteczna, gdy zostanie powierzona osobie z zewnątrz, z odpowiednimi kwalifikacjami.
Problemem może być też brak czasu dzieci i wnuków – wciąż aktywnych zawodowo, pochłoniętych codziennymi sprawami. Czym innym bowiem jest okazjonalne zrobienie zakupów dla babci, a czym innym – asystowanie jej podczas wszystkich codziennych czynności. Opieka seniora to całodobowa praca.
Właśnie z tej przyczyny coraz większym powodzeniem – również w Polsce – cieszą się usługi takie jak opieka osób starszych z zamieszkaniem. Ta forma wsparcia, oferowana m.in. przez firmę Elderia, polega na tym, że opiekun wprowadza się do mieszkania swojego podopiecznego i sprawuje nad nim pieczę niemal przez całą dobę. Opiekun koncentruje na swoim podopiecznym całą uwagę – stając się jego asystentem, zapewniając wsparcie pielęgniarskie, a także (a często przede wszystkim) – towarzystwo.
Czy tak kompleksowa opieka z zamieszkaniem jest potrzebna każdemu seniorowi? Zdecydowanie nie. Jest jednak wiele sytuacji, w których taka forma pomocy jest warta rozważenia.
Opieka osób starszych z zamieszkaniem – kiedy to najlepsze rozwiązanie?
Na wstępie warto wyjaśnić, że opieka seniora z zamieszkaniem drastycznie różni się od przeprowadzki do domu spokojnej starości. To drugie rozwiązanie – choć ma swoje zalety – wiąże się m.in. z tak trudną w podeszłym wieku (gdy zdążyło się już „zapuścić korzenie”) przeprowadzką i zmianą otoczenia. Ma również bardziej „kliniczny” wymiar i sprawia, że senior jest zmuszony do tego, aby zmienić swój rytm dnia, przyzwyczajenia i tradycje. Opieka domowa zaś odbywa się w znanym i kochanym otoczeniu, co zwiększa poziom bezpieczeństwa oraz komfortu.
Pełna, całodobowa opieka osób starszych może stać się niezbędne m.in. wówczas, gdy:
- senior mieszka sam, a jego krewni mieszkają daleko – tak, że nie są w stanie regularnie doglądać babci czy dziadka, wówczas opieka z zamieszkaniem jest jedynym wyjściem,
- stan zdrowia seniora jest na tyle poważny, że wymaga on nieustannej uwagi – dotyczy to np. sytuacji, w której podopieczny zmaga się z demencją starczą, chorobą Alzheimera, poważnymi zaburzeniami pamięci czy też ma problemy z samodzielnym poruszaniem się,
- osoba starsza potrzebuje towarzystwa przez całą dobę – także w podróży, podczas wizyt w kościele, parku czy w drodze do lekarza.
Opiekun, który posiada odpowiednie kwalifikacje, a przede wszystkim jest empatyczną osobą, zapewni niezbędną pomoc oraz towarzystwo, aby opieka seniora spełniała wszystkie potrzeby osoby starszej. Sama jego obecność sprawi, że podopieczny poczuje się bezpieczniej, a zarazem bardziej niezależnie niż wówczas, gdy zajmują się nim członkowie jego rodziny.
Co, jeśli nie opieka z zamieszkaniem?
Opieka osób starszych z zamieszkaniem to nie jedyna możliwa opcja wsparcia dla osób starszych. Są też inne, a ich zakres można dopasować do konkretnej sytuacji.
- W wielu przypadkach pierwszą i najbardziej podstawową formą pomocy jest dostosowanie warunków technicznych mieszkania seniora do jego potrzeb. Co jest istotne? Jak podkreślają eksperci, wnętrze powinno być funkcjonalne i dostępne. Należy wyeliminować niepotrzebne bariery – np. progi, a także zabezpieczyć powierzchnie tak, aby wyeliminować ryzyko poślizgnięcia się czy nieumyślnego skaleczenia się. Kluczową rolę odgrywa adaptacja łazienki (specjalne poręcze czy maty antypoślizgowe to podstawa).
- Jeżeli senior cieszy się dobrym zdrowiem i nie sprawia mu problemów samodzielne poruszanie się – dobrym pomysłem może być teleopieka, która zwiększy poczucie bezpieczeństwa osoby starszej. W przypadku tej formy wsparcia nie ma mowy o stałej obecności opiekuna, ale o przenośnym alarmie, który podopieczny ma zawsze przy sobie. Wystarczy, że wciśnie przycisk SOS, aby szybko otrzymać niezbędną mu pomoc.
- Wsparcie może też obejmować okazjonalną lub regularną asystę – np. przy czynnościach higienicznych, wykonywaniu w domu procedur medycznych, rehabilitacji itp. Wówczas opiekun, asystent czy pielęgniarka będą odwiedzać regularnie swojego podopiecznego w jego domu.
- Można również skorzystać ze wsparcia w zakresie transportu – to propozycja dla osób starszych, które nie chcą lub nie mogą przemieszczać się komunikacją miejską i nie chcą być uzależnieni od wsparcia krewnych.
Jak więc widać, opieka seniora z zamieszkaniem to tylko jedna z wielu opcji wsparcia, z jakiej mogą skorzystać osoby starsze w XXI wieku. Rynek tych usług poszerza się z roku na rok, co sprawia, że jakość pomocy, jaką mogą otrzymać osoby w jesieni życia również rośnie. W zakresie opieki nad seniorami, wiele do zaoferowania mają specjalne instytucje, które znajdują się na terenie miasta Warszawa.